Gas/energie uit grondwater..

Vitens is het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland. We leveren topkwaliteit drinkwater aan 5,4 miljoen mensen en bedrijven in de provincies Flevoland, Fryslân, Gelderland, Utrecht en Overijssel en gemeenten in Drenthe en Noord-Holland. Met 1550 medewerkers, 100 productiebedrijven en een leidingnet van 48.000 kilometer wordt jaarlijks 330 miljoen m3 water geleverd. De jaaromzet bedraagt ongeveer 400 miljoen euro. De aandelen van Vitens zijn voor 100% in handen van lokale en regionale overheden.

x

Gas/energie uit grondwater..

2014 WantToKnow.nl/.be

x

Vitens is het als eerste waterbedrijf wereldwijd gelukt om methaangas te onttrekken aan het opgepompte grondwater en dit in te zetten als energiebron. Een innovatie levert het grootste waterbedrijf van Nederland de komende jaren miljoenen euro’s aan gratis energie op. De installatie wordt vandaag in het bijzijn van astronaut André Kuipers in gebruik genomen in het drinkwater productiebedrijf Spannenburg in Friesland.

Het methaan dat afgevangen wordt uit het grondwater in Friesland komt overeen met 1,8 miljoen kubieke meter aardgas per jaar voldoende om 1250 huishoudens een jaar van aardgas te voorzien (bij een gemiddeld jaarverbruik van 1.400 m3 aardgas per huishouden). Het bedrijf heeft ervoor gekozen het gas vooralsnog niet te verkopen, maar voor eigen gewin in te zetten door elektriciteit op te wekken met generatoren. Dit levert het productiebedrijf Spannenburg een energiebesparing op van omgerekend een half miljoen euro op jaarbasis. Op dit moment wordt gekeken of de techniek ook toepasbaar is in andere productiebedrijven.

Lieve Declercq, directievoorzitter van Vitens: “Dit is een belangrijke stap voor de watersector en we zijn dan ook trots dat dit ons als eerste bedrijf is gelukt.” Het grondwater bij Spannenburg bevat relatief veel methaan, gemiddeld 40 mg/l. Dit wordt nu door beluchting verwijderd. Zo komt er 1.000 ton methaan per jaar (1 miljoen kg) in de atmosfeer, wat overeenkomt met de uitstoot van 23.000 ton kooldioxide. Het broeikasgas methaan is namelijk 23 maal schadelijker dan kooldioxide. Door het toepassen van vacuümontgassing is meer dan 90% van het methaan aan het water te onttrekken en winbaar te produceren en het afgevangen methaangas is prima te gebruiken voor het opwekken van elektrische energie, die weer goed is voor zo’n 40% van het stroomverbruik van het productiebedrijf.

Oege Hoekstra, projectmanager Vitens, over de techniek:
“De kunst is om de optimale omstandigheden in een vacuümketel te maken waarbij er zoveel mogelijk methaan uit het water vrijkomt bij een zo laag mogelijk energieverbruik. Vanaf de winputten waarin het water uit de bodem wordt opgepompt, wordt het meteen via een leiding naar de genoemde installatie voor vacuümontgassing gebracht. Dat doen wij door grondwater in een gesloten ketel te laten stromen waarin een vacuüm is aangebracht van 0,2 bar. Het water wordt in de ketel verdeeld over een dik pakket aan ringen waardoor zoveel mogelijk methaan uit het water ontsnappen. Via een vacuümpomp wordt het methaan weggezogen.

Het gas wordt vanuit de vacuümpompen van de 6 ketels getransporteerd naar de gasopslag. Daarbij moet gekeken worden naar het vacuüm wat je trekt, de manier hoe het water wordt verdeeld in de vacuümketel, de manier hoe het water in de ketel naar beneden stroomt door een bed van ringen. Bij de vacuümontgassing komen ook kooldioxide, stikstof en waterdamp uit het water. De gehaltes hiervan moeten liefst zo laag mogelijk zijn, het methaangehalte zo hoog mogelijk omdat dit het brandbare gas is.
Zodra het gasmengsel uit de vacuümketel is gezogen moet het getransporteerd worden naar de gasmotor met generator. Daarvoor moet eerst de waterdamp verwijderd worden omdat er anders ongewenst condens ontstaat in leidingen. Het gas dat overblijft na verwijdering van de waterdamp is uitermate geschikt voor verbranding in een gasmotor.”

De techniek voor vacuümontgassing is in eigen beheer van Vitens ontwikkeld en deze techniek heeft in 2010 al diverse innovatieprijzen gewonnen, waaronder de ‘IWA Project Innovation Award’, een innovatieprijs van de internationale drinkwatersector, en ‘het Ei van Columbus’. Dit is de nationale innovatieprijs van onder meer het ministerie van VROM in de categorie ‘Duurzame Productie’.  Het productiebedrijf Spannenburg levert water aan ongeveer 300.000 mensen in Friesland. Op Spannenburg worden nu alle reststoffen van de zuivering nuttig hergebruikt. Behalve het methaangas gaat het om de reststoffen ijzerslib en spoelwater (beide van schoonspoelen van de filters), kalkkorrels van de ontharding en humuszuur dat bij de ontkleuring vrijkomt.