BD-voedsel: ‘Leven is het werk van krachten en wezens’..

x

Voor veel mensen zijn biologische producten nog een beetje té ‘wazig’, ze weten vooral niet precies wat het begrip ‘biologisch’ nou precies betekent. Het niet gebruiken van onkruidbestrijdingsmiddelen en kunstmest in gewassen en dierlijke producten, maakt een product feitelijk biologisch. Mits ook de omgeving waarin deze producten zijn geproduceerd schoon zijn.

Gaan we nog een stapje verder in dit ‘opschoningstraject’, dan komen we bij de biologisch-dynamische producten. Waar staat nou dat woord ‘dynamisch’ dan weer voor? Feitelijk betekent dynamiek: ‘beweging veroorzakende krachten’. En dáár zit het hem nou precies het verschil bij bd-producten: deze zijn gezaaid in de dynamische Aardse processen. En voordat we te zweverig worden: de wortels van een plant zijn hierbij essentieel.. Een plant moet ‘aarden’ en is via een goed wortelgestel, in staat de dynamiek uit het samenspel van Aarde en Kosmos naar zich toe te trekken en deze bij haar groei op te slaan.

Uiteindelijk zal het bd-product daarom ook ‘rijker’ zijn aan ‘lichtkracht’.. Of in goed Nederlands ‘voedzamer’.. Hieronder het hele verhaal over deze duurzame voeding. Zo kan het ook..!

* * *

x

Rudolf Steiner: ‘Ieder individu is een uniek en zelfstandig wezen’

x

De Biologisch-Dynamische landbouw is rechtstreeks afkomstig uit de antroposofie, die weer is ontwikkeld door Rudolf Steiner (1861‑1925), wetenschapper, filosoof en kunstenaar, een man die zijn tijd vér vooruit was..

Steiner beleefde als kind reeds de geestelijke wereld om hem heen, nét zo concreet als de fysieke wereld. En in die spontane waarnemingen lag precies de kiem van een bijzonder levensplan voor dit kind: het funderen van een nieuwe weg tot inzicht die uitgaat van materie en geest als één geheel en mensen in staat stelt daarin meer kennis en inzicht te verwerven.

Zo zocht Steiner in zijn latere leven naar de basis voor een nieuwe, materie-en-geest-omvattende wetenschap. Om stevig verankerd te kunnen zijn in de westerse cultuur moest deze natuurlijk aansluiten bij het denken van de moderne mens. Steiner kwam daarbij op de volgende voorwaarden voor een goede wetenschappelijke benadering van de werking van onze geest in ons fysieke bestaan:

• Vrijheid van denken,
• Eigen waarneming op fysiek én geestelijk gebied en
• Zelfstandig oordelen

Op basis van deze gedachten, schiep Steiner, wars van intellectuele conventies, een methode om de relatie tussen lichaam, ziel en geest te onderzoeken en de resultaten ervan vruchtbaar te maken voor mens en wereld. Aan zijn basiswerk ‘De filosofie van de vrijheid’, dat dus de uitwerking van zijn gedachten waren, ontsprong een levenslange stroom van beschouwingen, voordrachten en onderzoekingen. Deze inspireren velen tot op de dag van vandaag nog steeds bij hun eigen onderzoek en bij de doorwerking ervan in hun persoonlijke of sociale leven.

Biologisch-dynamische landbouw
Aan het einde van de 19e eeuw worstelen boeren met uitgeputte gronden en ziekten in hun gewassen. Oplossingen worden gevonden in de vorm van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Niet iedereen was blij met deze chemische ‘oplossing’. Door een aantal Duitse boeren wordt Rudolf Steiner gevraagd om nieuwe gezichtspunten en adviezen voor de landbouw op te stellen.

Onder de titel ‘Geesteswetenschappelijke grondslagen voor een vruchtbare ontwikkeling van de landbouw’ houdt Steiner een achttal lezingen. Deze lezingen, ‘De Landbouwcursus’ genoemd, kunnen beschouwd worden als de basis van de biologisch-dynamische landbouw.

De kern van Steiner’s betoog is dat de hele aarde een levend organisme is, waarbinnen veel samenhang bestaat. Uitgangspunt van de biologisch-dynamische landbouw is dat er een samenhang bestaat tussen plant, dier, bodem en kosmos. Zo wordt er onder andere rekening gehouden met de stand van maan en sterren. De belangrijkste voorwaarde voor gezonde gewassen en gezond vee is volgens Steiner de verzorging van de structuur en de vruchtbaarheid van de grond.

x

Jan Saal: ‘Leven is het werk van krachten en wezens’

uit interview met ‘Motief’ / Michel Gastkemper

x

Jan Saal was van 2003 tot 2008 voorzitter van de bd-vereniging, voluit de Vereniging voor Biologisch-dynamische Landbouw en Voeding.

“Voor mij wordt de vraag steeds belangrijker hoe het verder gaat met de bd-landbouw. Ik heb het idee dat bij deze landbouw meer geloof dan bewustzijn heerst en dat vind ik een zwak punt. Aan de andere kant moet té veel moeite worden gedaan om het bd-product te verkopen.

Terwijl mensen zouden moeten zeggen~ die producten moet ik hebben, want ze zijn goed, ze geven me energie. Waarom gebeurt dit nog onvoldoende? Het verschil tussen biologisch en bd is blijkbaar voor velen nog te weinig te proeven.’

Organisatieadviseur
Jan Saal heeft geen agrarische opleiding of achtergrond, maar landbouw kwam in zijn leven constant op zijn weg. In zijn werk bij zowel Triodos Bank, Gimsel, een keten van natuurvoedingswinkels, als Odin. Later toen hij voor zichzelf begon als organisatieadviseur werkte hij vaak mee aan landbouwprojecten in biologische of bd-landbouw. In 2001 werd hij voorzitter van de bd-vereniging en tegelijk directeur van Stichting Warmonderhof, het boerenbedrijf dat samenwerkt met de opleiding tot bd-boer in Dronten.

‘In de bd-landbouw zie ik nog altijd oude denkmechanismen, bijvoorbeeld over de manier van composteren. In de oude literatuur over compost maken, staat hoe je met verschillende lagen werkt, die opbouwt, met aarde afdekt en een of twee keer omkeert. In een volkstuintje is dat te doen, maar op grotere schaal gaat dat tegenwoordig niet meer. Bovendien blijkt compost in de bd-landbouw nu vaak zonder minerale aarde gemaakt te worden, wel met organisch materiaal. Rudolf Steiner laat in 1924 echter zien dat het juist om het anorganische gaat: de minerale aarde moet gevoelig worden gemaakt voor inwerking vanuit de kosmos, van de kosmische kracht. Een plant die op de aarde groeit die zo bereid is, groeit anders.

Verfijnde smaak
‘Een gangbaar product heeft een waterige smaak. Bij een biologisch product wordt de smaak versterkt, de plant is meer zichzelf, bijvoorbeeld meer spruit, meer bloemkool. Bij bd-producten is de smaak echter verfijnder. Bd-producten zijn verbonden met een aantal elementen, met kosmische krachten. De plant staat niet meer op zichzelf, maar is ingebed in een geheel. Dat verfijnt de smaak. Dit kan ook worden bereikt door preparaat-gebruik. Je kunt dit principe zelfs aan een boer niet gemakkelijk uitleggen. Bovendien is het een enorm werk om al die grond er doorheen te mengen, de compost wordt zwaar. De meeste boeren composteren ook niet zelf.’

Volgens Saal moet het denken over zulke zaken veranderen. ‘Iedereen denkt dat het leven in een zaadje verstopt zit en dat het hieruit tevoorschijn komt, dat het zich ontvouwt. Maar Rudolf Steiner stelt dat het leven uit de kosmos komt en door het zaadje heengaat. Als levenskrachten stromen, ontstaat een organisme. Je kunt hierbij denken aan een kraan: het water zit er niet in verstopt, maar komt van elders en stroomt er alleen doorheen. Dan moet de leiding wel schoon en doorlatend zijn. Zo moeten ook de lucht, de aarde, het water zo doorlatend mogelijk zijn, dan zijn ze ontvankelijk voor levenskrachten.’

Vanuit de antroposofie (waar de bd-landbouwmethode uit voortkomt) komen we te weten dat levenskrachten kosmische krachten zijn, het tegenovergestelde van de zwaartekracht die van de aarde komt. Levenskrachten stromen uit de kosmos naar de aarde, worden hier opgevangen in de mineralen kalk en kiezel en worden doorgegeven aan de planten met tussenkomst van klei. Daarom moeten planten in de aarde wortelen, om een goed contact met deze krachten te kunnen maken. Zwaartekrachten stromen vanuit de aarde de ruimte in en trekken andere hemellichamen aan. Levenskrachten stromen naar de aarde toe en heffen de zwaarte op.

Wanneer iets niet zwaar is, is het licht. Het is interessant dat in de Nederlandse taal dit lichte, als tegengestelde van zwaar hetzelfde geschreven wordt als licht van bijvoorbeeld zonlicht. De levenskrachten in een plant wordt ook door het zonlicht gewekt. Het ziet er dus naar uit dat levenskrachten niet alleen beschreven kunnen worden als anti-zwaartekracht maar ook als licht-kracht. Dan is het ook niet meer zo vreemd dat deze kracht beïnvloed wordt door het licht van sterren en planeten.  Levenskrachten bestaan dan uit: ‘door planten omgevormde lichtkrachten’.”

Verdieping
‘Ik vind het belangrijk voor de bd-landbouw om de slag te maken naar kwaliteit. Bd-producten zijn pas echte voedingsmiddelen als die genoemde krachten erin vloeien. We zullen die geestelijke krachten als realiteit moeten leren zien. Niet twijfelen of het waar is, maar ermee werken en leren hoe dat te doen. Het bd-denken over productie, handel en afzet lijdt aan de gedachte dat het eigenlijk niet uitmaakt wat die kwaliteit van levensmiddelen is, en dat is een gevaarlijke gedachte. Als net even tegenzit, laat men net los en gaat men vlug naar Albert Heijn om iets gemakkelijkers te halen.’  De bd-vereniging heeft nu 2200 leden, waarvan 164 boeren.

Saal: ‘Bd-landbouw zal voorlopig de wereld niet veroveren, maar elementen eruit wel, zoals aandacht voor net milieu of de zorg boerderij. Dit laatste is een uitvinding die de heilpedagogie samen met ons heeft gedaan, die breder is dan alleen maar voeding en algemeen wordt erkend. De bd-landbouw is een kraamkamer voor maatschappelijke vernieuwing op agrarisch gebied. We hoeven niet per se te groeien naar een wereldomvattend areaal, maar we moeten wel werken aan verdieping.’

Saal gaat verder: ‘Dat is bijvoorbeeld mogelijk ten opzichte van natuurwezens. Daar is momenteel veel discussie over, denk aan de wezens uit ‘Lord of the Rings’ en  ‘Harry Potter’, waar de tovenaars en kabouters over elkaar ( neen buitelen. Hier worden ze echter voorgesteld als een soort verlevendigde kabouters. Rudolf Steiner maakt een duidelijk onderscheid tussen verschillende natuurwezens en beziet ze in hun eigen rijk.”

Natuurrijken
 “De natuurrijken vind je bij de plant terug, Ze worden verzorgd door geestelijke  wezens. Kabouters leven in het minerale, zorgen voor stuwkracht en groei, beheren de levenskracht van onder naar boven, vandaar ook die puntmutsen. Sylfen beheren het vloeibare, de sapstromen, planten en rivieren. Op plaatjes zie je elfen en sylfen als één afgebeeld, terwijl elfen het luchtelement beheren, wat je ruim moet zien: het uitbreidende van de plant, het vlegelachtige in de bloem, heel teer en fijn.

Salamanders zijn vuurgeesten, zij beheren het warmte-element (vuur) in stuifmeel en nectar, waarin warmte is opgeborgen. Bijen en insecten leven ervan, nemen het op, verspreiden het.”

Volgens Saal is er een soort denkachterstand: “Het hele denken dat planten uit zichzelf groeien, wordt met deze gedachten doorbroken. Deze wasdom wordt namelijk door wezens verzorgd. Inhoudelijk moeten we een slag maken. Het leven komt niet zomaar tot stand; het is niet ‘zomaar’ een wonder, maar het werk van krachten en wezens.”

* * *

Wil je meer weten over BD? We raden je aan eens een kijkje te nemen op de website van het tijdschrift ‘Vruchtbare Aarde’. Een uiterst waardevolle bron van inspiratie, informatie en een prachtige start voor verdere bd-ontwikkeling..! Klik op ‘entree’..!

x