Geboren om goed te doen..

Soms lijkt er een welles-nietes-discussie te ontstaan over de rol die wetenschap speelt bij het totstandkomen van kennis over subjectieve zaken. Vreugde, lachen, huilen, verdriet, blozen, boosheid en andere emoties lijken in eerste instantie niet te onderzoeken, omdat ze subjectief lijken. Van mens-tot-mens verschillend dus..

Maar niets is minder waar. We zijn wel degelijk in staat de wetenschappelijk gereedschappen die we onszelf hebben verworven aan te wenden om onderzoek te doen naar de meer menselijke kanten van ons bestaan op Aarde. We kennen natuurlijk de psychologie, die de kennis van psyche probeert uit te breiden.

Dacher Keltner is een Amerikaanse wetenschapper, die met zijn nieuwe boek ‘Born to be Good’ een kleine revolutie ontketent heeft in wetenschappelijk kringen, omdat hij erin geslaagd is de mimiek van mensen te classificeren. Tja, zul je zeggen, ik zie ook wel wanneer iemand boos is, blij of humeurig; daar heb ik de wetenschap niet voor nodig.

Het grappige van deze uitdrukking zit in de essentie ervan: de wetenschap doet dingen om zaken allemaal verstandelijk op een rijtje te krijgen. Typisch weglaten van gevoel, pure, zakelijke analyse maakt dat we erachter komen.. Waarachter..? Nou achter het gevoel..! Tja en zo kunnen we nog wel even doorgaan natuurlijk.

Het bijzondere van het onderzoek van Dacher Keltner is dat zijn onderzoek met zóveel vrolijkheid en lol is gemaakt, dat het bijna een  onderzoek OP ZICH waard is..  Maar goed, lees deze boekbespreking als het onderwerp je aanspreekt en zie dat we met z’n allen toch eigenlijk hier op de wereld gekomen zijn om elkaar het leven vrolijk te maken. Dáár schieten we het meest mee op, dus vooruit ermee dan..

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Geboren om goed te doen..

De wetenschap van een betekenisvol leven.

By Dacher Keltner, 336 pages. Uitgever W. W. Norton & Company.

© 2009 NYTimes Book Review /Janet Maslin

vertaling Guido Jonkers WantToKnow.nl

De schrijver toont een grote glimlach op de persfoto die het boek begeleidt, dat zojuist, vers van de pers, door de uitgever bij me is bezorgd. En ik moet zeggen: het is niet zo maar een lach. Bijna alle auteurs die ik ken, kun je van een hoog zelfbewustzijn betichten, wanneer ze moeten poseren voor hun boekcovers, maar deze schrijver heeft meer redenen dan andere schrijvers om de puntjes wat dit betreft op de ‘i’ te zetten.

Hij weet het verschil tussen een Duchenne-lach en een lach die wordt ‘gemaakt’ door het juist-niet gebruiken van de ‘orbicularis oculi’-spiertjes in het gezicht. De Duchenne-lach komt oprecht over en de andere wordt alleen door de mond-(hoeken) uitgevoerd en is vaak alleen bedoeld om beleefd over te komen.

De schrijver van het boek, Dacher Keltner,  heeft er dus voor gezorgd dat zíjn lach in de categorie valt die gemeend overkomt; een Duchenne-lach van top tot teen.. De cover van zijn boek is helemaal geel, het wekt daarmee de suggestie van een smiley-emoticon.

En toch is er niets zoetigs aan deze auteur, noch aan zijn boek. Keltner is een professor aan de Universiteit van Californië in Berkeley en heeft zichzelf helemaal toegewijd aan de studie van de sociale functies van emoties. In dit werk legt hij er de nadruk op dat zelfs de positieve emoties in dit opzicht nog steeds onderbelicht blijven, en zelfs worden getrivialiseerd.

Hij is een vroegere student van Paul Ekman, een gedragswetenschapper, die in de jaren 1970 een systeem ontwikkelde  om gezichtsspieren te coderen om daarmee te bepalen wat hun bewegingen werkelijk ‘bedoelen’.

Hoewel deze studies teruggevoerd kunnen worden tot zelfs Charles Darwin’s beschrijvingen van emotionele expressies in onze soort en andere soorten op Aarde, wordt er zelden veel gewicht aan toegekend in de wetenschap. Eén van Darwin’s bekendste observaties op dit gebied is de uitdrukking van perplex-staan: jezelf op het hoofd krabben en je ogen uitwrijven..

Ook op het werk van Keltner in dit boek moet geen serieuze nadruk gelegd worden. Hij gebruikt in het boek een brede range van grappige voorbeelden die spelenderwijs moeten aantonen dat lachen, blozen, aanraken en uitdagen, maar ook liefdevol, empathisch en andere niet-erg-wetenschappelijk-lijkende onderwerpen op dit gebied, methodisch kunnen worden geanalyseerd, met name in termen van het belang ervan voor het overleven van de soort. “We zijn gemaakt om goed te doen” aldus Dacher Keltner.

Zijn boek ‘Geboren om goed-te-doen’ is eigenlijk het eerste boek van zijn hand dat is bedoeld voor het grote publiek, na het schrijven van vooral artikelen en tekstbijdragen aan wetenschappelijk studies. Dacher Keltner is ook directeur van het Greater Good Wetenschappelijk Centrum en redacteur van het Greater Good Magazine. Zijn boek is een helder, onderhoudend boek geworden dat geen tekort heeft aan vitaliteit en charme.

Op een speciale manier, die suggereert dat Keltner  een zeer amusante leraar moet zijn, identificeert hij in het boek de voordelen van aanpassing die elke emotie kan teweeg brengen. Een genot is het ook om te zien hoeveel credits hij in het boek weggeeft aan al die mensen, studenten en collega’s, die hem hebben geholpen met zijn experimenten in het laboratorium.

Het boek haalt de neus op voor hardvochtige mensen en doet eigenlijk een goed woordje voor alle biologische functies in ons lichaam, die het lichaam kan uitvoeren dankzij haar fysieke uitdrukkingsvaardigheden. In het boek vind je elementen van sociale- en neurowetenschappen, klinische psychologie en het ‘cheerleaden-volgens-de-methode-Keltner’..

Maar het grote probleem van een dergelijk boek is toch het contextuele karakter. Want op het moment dat zijn boek vaststelt dat bijvoorbeeld het ‘aanraken’ een fysiologische manier is om gemeenschappelijk gedrag aan te moedigen, of dat het ‘schamen’ een manier is om een fysieke confrontatie uit de weg te gaan, dan houdt het daar in het boek dus mee op.. We praten over de inhoud en zien niet de vorm!

Zonder te twijfelen aan een van zijn belangrijkste conclusies, dat een onderling beter begrip ontstaat wanneer we onze emoties delen, hetgeen dan weer leidt tot een leven met meer vervulling, verbindt Keltner in zijn boek niet de gevaarlijkere en destructievere punten van gedragsuitingen, die vreemgenoeg zelfs kunnen leiden tot een staat van gelukzaligheid.

Maar aan de andere kant is hij dan wel weer dapper genoeg om zijn persoonlijk ontmoeting met de Dalai Lama volledig te beschrijven. Deze geeft in het hoofstuk over ‘afgrijzen’, een Zen-draai aan de fundamenten van het boek, en verklaart de inzichten van het boek te eren en hen te willen onderstrepen. De lezers van dit boek zullen geen verdere behoefte hebben om te onderzoeken of een betekenisvol leven werkelijk een beloning op zich is.

Het boek ‘Born to be Good’ zit vol met illustraties, zoals vrijwilligers die gekke bekken trekken, ons Duchenne-lach’s laten zien en nog veel meer onthullende uitdrukkingen.., anekdotes, zelfs veel one-liners. Hoewel hij onderkent dat we geneigd zijn als mensen, om meer ‘negatieve/slechte’ zaken te onthouden dan ‘goede/positieve’, is het volgens Keltner een ‘wonder dat überhaupt iemand ooit teruggaat naar een schoolreünie’..

Hij beschrijft in het boek de blik van iemand die verslagen is als “de blik van mijn dochters, nadat ik ze gevraagd heb om te stoppen met een spelletje buiten-spelen”. Hij test het verschil tussen onderbuikgevoel en en moreel gevoel via een verhaal over een man die aan een maaltijd met kip gaat beginnen. Het is eenvoudig te begrijpen, waarom dit laatste verhaal een hit zal zijn in alle klassen waar dit boek behandeld zal worden.

Het boek ‘Born to be Good’ suggereert dat Keltner bereid is om ongeacht welke manier van onderzoek te doen in dit relatief nieuwe wetenschappelijk gebied van affectief onderzoek. Of het nou gaat om het gebruik van een schetenkussen tijdens doe-eens-gek-onderzoek of uitdagend serieus onderzoek.

Vanuit de serieuze kant, is het hier een goed voorbeeld van zijn interesse op dit gebied, om te vertellen over zijn onderzoek naar de expressies van gezichten op foto’s uit de college-jaarboeken. Hij heeft jaarboeken aangeboden gekregen van een adnere studie onder studenten, die jaarboeken gebruikt van meer dan 40 jaar oud. Zou Keltner in staat zijn om uit de gezichtsexpressies van de studenten uit de zestiger-jaren hun ‘warmte’ af te lezen, welke afgestudeerden nu veel gelukkiger zouden zijn in hun leven?,

Eén van de uitdagingen die hij bij dit onderzoek o.a. tegenkwam: ‘Hoe kan iets dat zó luchtig is als een glimlach worden vastgelegd in een pasfoto?’ ‘Worden vrouwen die een warme lach tonen, beter behandeld dan de meer ijzig-lachende vrouwen?’ ‘Hoe kun je schoonheid onderscheiden van vriendelijkheid?’, maar ook: ‘Is een lach niet meer een teken van de-bereidheid-om-het-naar-de-zin-te-maken, dan een teken van innerlijke vrede?’

Keltner bestrijkt met zijn boek een breed en interessant terrein, dat uiteindelijk leidt naar de conclusie, dat een oprechte lach, met inachtneming van anderen, vertrouwensvol en vriendelijkheid uitstralend, bewezen heeft een grote bijdrage aan onze levenskracht te leveren.