Plots is de wereld anders..

‘Plots is de wereld anders‘. Zo heet het boekje dat de twee Limburgse vriendinnen, Hanneke Schoenmaeckers en Hetty Creemers, maakten voor kinderen wiens moeder of vader is overleden. Een troostboekje over traanvogels, driftkikkers en rare buikgevoelens…

Speciaal in deze kinderboekenweek, hier op WanToKnow aandacht voor een prachtig initiatief, een mooi kinderboekje over de dood van een ouder, en de gevolgen ervan voor een kind. Geschreven door 2 moeders. Over een onderwerp dat dus nog steeds wordt omgeven met stilte van de doofpot..

Hetty Creemers woont in Maastricht en ontwerpt als grafisch vormgever boeken en maakte nu voor het eerst ook illustraties, voor haar eigen boekje. Hanneke Schoenmaeckers uit Ulestraten schreef de tekst; zij werkt voor een theaterevenementenbureau en heeft als actrice ‘altijd verhaaltjes in het hoofd’. En ja: ze hebben allebei ook een fascinatie voor de dood en allebei hebben ze er hun portie al van gehad.

Hanneke en de dood..
Sowieso speelden Hanneke Schoenmaeckers en Hetty Creemers al langer met het idee om samen eens een prentenboek te maken. Hanneke: “Toen mijn zwager doodging, zeiden mijn neefjes zo veel mooie dingetjes dat ik er van overtuigd raakte dat ik dáár iets mee moest doen.”

Het neefje van Hanneke Schoenmaekers was ook niet echt overtuigd van de metafoor van de dood die ze haar neefjes had voorgehouden over het sterven van hun vader. ‘Mooi gevonden’, dacht ze zelf, toen ze aan haar neefjes vertelde: ‘Je lichaam is een huis. En als het kapot is, kun je er niet meer wonen en moet je weg.’
Maar haar neefje en zijn broertje namen er geen genoegen mee. ‘Dan koop je toch gewoon een nieuw huis?’

Een van beide neefjes bevestigde opnieuw haar gevoel, toen de kist van zijn vader in het crematorium langzaam de grond in zakte; hij vroeg toen verontwaardigd: “Hij zou toch naar de hemel gaan? Waarom gaat hij dan omlaag..?”

Vijf jaar zijn Hanneke en Hetty bezig geweest het boekje vorm te geven en nu is het er, met de titel ‘Plots is de wereld anders’. Bedoeld dus voor kinderen die hun vader of moeder hebben verloren. Een ’troostboekje’, zoals ze het zelf noemen. ‘De dood is en blijft een mysterie, maar we wilden eens goed uitleggen wat er gebeurt als je doodgaat. Een fijn rouwboekje maken. Alles benoemen en niets door uit de weg gaan.’

Hetty en de dood..
Hetty Creemers verloor een zoontje tien dagen na de geboorte. Ze herinnert zich nog goed het gevoel van reddeloosheid, de onmacht, schuldgevoelens.

Hoe moest ze omgaan met rouw en uitvaart? Er moesten in deze bizarre periode plotseling zo veel keuzes gemaakt worden. “Ik wist niet goed wat ik moest doen: welke weg bewandel ik hier in? Vroeger had je in de katholieke kerk een aantal vaste rituelen, maar tegenwoordig is er zó veel mogelijk, dat ik denk dat men de weg een beetje kwijt is geraakt.”

En hoe leg je dan kleine kinderen zoiets ongrijpbaars als de dood uit? Hoe geef je ze inzicht in hun eigen rouwproces? Bestaande boekjes over dit onderwerp raken niet de juiste toon, vonden ze beiden. Het verhaal in hun eigen boekje is geschreven vanuit een jongetje dat bewust geen naam heeft, zodat veel kinderen zich met hem kunnen identificeren.

Over ’traanvogels’ en de Ziel
Het verhaal begint heel bewust na de dood. “Ongezouten hakken we het er in: papa is gestorven.” Gekozen is voor deze directe, onomfloerste formuleringen. Dus een kreematoriejum (‘raar woord’) is een plek waar het lichaam van mensen wordt verbrand. Urnen, as, uitstrooien, opbaren: het komt allemaal ter sprake.

„Papa ligt nu in een kist. Gelukkig zit er geen deksel op. Woont hij nu in die kist? (…) Ik durf niet goed naar hem te kijken. Knijp een beetje mijn ogen dicht. Hij ligt doodstil. Hij is ook dood en stil.”

Op elke pagina geven traanvogels en engelen in de kantlijn tips of uitleg. De vogels zijn nuchter en praktisch („als je een kaars aansteekt in de kerk dan kun je deze gerust meenemen als aandenken”). De engelen spelen meer in op emotie en spiritualiteit („je denken, je stem van binnen… dat noemen ze je ziel”).

In het boekje is ook ruimte voor humor; alleen al de foto van beide auteurs achterop het boek laat de lezer grinniken. „Onze boodschap is ook: vier het leven! Als iemand gestorven is, moet je eigenlijk vieren wat hij geleefd heeft. Het mag allemaal wel wat lichter.”

En dus luidt een van de tips in het boek:

„Voel je niet schuldig als je lol hebt, papa wil dolgraag dat jij het fijn hebt!”
Hetty zat ooit met theelichtjes en een drankje aan het graf van een vriendin; Hanneke werd raar aangekeken toen ze zich een paar dagen na de dood van haar zwager – een rascarnavalist – met een knoop in de maag in de Limburgse ‘vastenoavend’ stortte. „Je moet het op je eigen manier doen, op een manier die bij je past en die goed voelt.”

In het boekje komen allerlei gevoelens aan de orde die kinderen kunnen ervaren na een overlijden. Van expliciete emoties als woede en verdriet tot gewoon een raar gevoel in je buik. „Ik voel me… zwaar…donker… bah!”

Hanneke Schoenmaekers: „Je bent als kind plotseling het middelpunt. Opeens ben je populair. Op school gaan moeders van andere kinderen opeens met je praten, de meester wrijft over je hoofd. Je voelt dat je anders behandeld wordt.”

Workshops

Verder willen Hanneke en Hetty creatieve workshops gaan organiseren voor kind en gezin.

Geen zware sessies, maar open bijeenkomsten waar het thema ‘vier het leven’ centraal staat. ‘Recycle-sessies’ noemen ze het zelf. Recyclen van herinneringen, maar ook van spullen van een dierbare die er niet meer is. Van het servies van mama kun je bijvoorbeeld mooie mozaïek maken. En de gymschoenen van papa kunnen omgetoverd worden tot een prachtig kunstwerk.

Ze hopen met het boekje en hun creatieve sessies aan het rouwproces te kunnen bijdragen, dat ze een beetje verlichting kunnen bieden. „Dat kinderen iets meer gaan begrijpen van wat er gebeurt met henzelf en de wereld om hen heen. Dat zou voor ons het summum zijn.”
Bij het boekje zal op termijn ook een luister-Cd verschijnen.

‘Plots is de wereld anders’ is sinds begin September te koop (ISBN 9789081548212).

Omdat het boekje nog niet overal te koop is, bieden wij het hier op WantToKnow.nl aan. Maak voor het toesturen van dit bijzondere kinderboekje een bedrag over van € 15,45 (€ 12,95 + € 2,50 verzendkosten) op ING-rekening 4313174 t.n.v. Dolphins & Whales publishing bv Heemstede. (VERMELD DUIDELIJK JE VOLLEDIGE ADRES  VOOR TOEZENDING!)

Het boekje wordt je dan rechtstreeks en binnen 1 week toegezonden.