Wist jij dit over je Panga- en Tilapiafiletje..?

Jij hebt er waarschijnlijk ook al vaker van gegeten, of in ieder geval mee in je handen gestaan in de supermarkt. Panga- en/of Tilapia, vissoorten die mooi blank vlees laten zien en je min of meer de indruk geven dat je hier met een Aziatisch ‘wonder’ te maken hebt.

Maar daar waar in Europa de zalm in met name Noorwegen ook onder veel te grote druk wordt gekweekt, daar is het in de Aziatische landen, en vooral in Vietnam, niet minder. Integendeel, er is feitelijk sprake van een bijzonder onevenwichtige situatie, om het maar diplomatiek uit te drukken.

Hieronder het hele verhaal met achtergronden over deze twee populaire vissoorten. Informatie die je nodig hebt om weloverwogen je beslissing te nemen om wél of niet deze vis te gaan eten..!

x

* * *

x

Wist jij dit over je Panga- en Tilapiafiletje..?

2013 WantToKnow.nl/.be

x

Pangasius is een Vietnamees succesverhaal. Bijna 90% van alle Pangasius wordt gekweekt in de Mekong-rivierdelta. Panga is eigenlijk een soort meerval, en in het geval van de vangsten en kweek in de Mekongdelta, gaat het eigenlijk om twee soorten meerval. Er is de ‘Tra’ (pangasianodon hypophthalmus) en de ‘Basa’ (pangasius bocourti). In 1995 bedroeg de ‘oogst’ 10.000 ton, maar in 2008 was dat al meer dan 1,1 miljoen ton.

Die groei is vooral door de markt gedreven; Pangasius wordt nu uitgevoerd naar zo’n 130 (!) landen, bijna allemaal in de vorm van witte filets. 80% Van de export ging in het verleden naar de VS, maar dat is inmiddels in rap tempt veranderd, en nu is Europa met 35% de grootste afnemer, en gaat er nog zo’n 4% naar de VS.

Het succes van het Panga-filetjes, heeft de vis onder meer te danken aan een fysiologisch kenmerk. Door z’n unieke zwemblaas kan de soort direct zuurstof halen uit de lucht. Dat betekent dat kwekers niet te veel wakker hoeven te liggen van het zuurstofgehalte van het water. Dat betekent dat de waterkwaliteit niet echt een essentieel punt is en dat je dus heel veel vissen in heel weinig water kunt kweken. En dat gebeurt ook! De norm is inmiddels dat er zo’n 150 stuks Pangasius in één drijvende kooi van zo’n 1 kubieke meter worden gehouden. En wanneer het om kunstmatige vijvers gaat, dan is er sprake van zo’n 80 Pangasius per vierkante meter

De zwaar vervuilde Mekong-delta..!
De Mekong is één van de zwaarst vervuilde rivieren ter wereld, want bijvoorbeeld de hoeveelheid Arseen die in de Mekongstroom is gemeten, ligt tot wel 8x hoger dan wat de WHO, Wereldgezonheidsorganisatie als veilig acht. In het grondwater is de concentratie Arseen zelfs 20x hoger dan veilig geacht. Het gif komt onder meer van vooral het quasi ongecontroleerde gebruik van pesticiden. De impact ervan is nog niet duidelijk, omdat de effecten van chronische arseenvergiftiging vaak pas na tien jaar te zien zijn. Daarnaast is de Mekong-rivier overladen met kankerverwekkende PCB’s, DDT’s, CHL’s, HCH’s en HCB’s.

In hun assortiment dragen deze ‘visapothekers’ ook steevast ‘Trifluralin’, een middel dat met volledig terecht in Europa verboden is. Dit pesticide excelleert in zowat alles wat u niet in de buurt van vis voor consumptie wil: het gif blijft lang aanwezig in de bodem en is niet gemakkelijk biologisch afbreekbaar. Het heeft een hoog potentieel voor bio-accumulatie, met name in waterorganismen. Maar de Panga-viskwekers vinden het echter een doeltreffend middel tegen ongewilde plantengroei in hun vijvers. Want waar planten groeien kan natuurlijk geen vis zwemmen..

Een ander middeltje dat gretig wordt afgenomen is een hormonenextract dat een Chinese firma produceert uit gedehydrateerde urine van zwangere vrouwen. Het blijkt dat de vrouwelijke Pangasius opmerkelijk sneller groeit en sneller en meer eieren legt, wanneer ingespoten met dit hormoonextract.. De sjiekste zelfstandigen in de regio zijn de handelsreizigers die met een koffer vol geneesmiddelen tegen parasieten in de vis, pre- en antibiotica en nog van dat fraais aankloppen bij de viskweker. En dan het rivierwater; jouw pangasiusfilet blijkt niet alleen in dat Mekong-water te leven; het water wordt ook gebruikt om de vis in te vriezen. Eet smakelijk..

De vis en zijn voedsel..
De pangasius krijgt korrels als eten toegeworpen, met daarin onder meer vismeel. Dit vismeel komt vooral uit Zuid-Amerika, waar 90% van de ansjovisvangst verwerkt wordt tot beestenvoeder. In de korrels zitten ook eiwitten van plantaardige oorsprong zoals soya, maar ook eiwitten van dierlijke oorsprong en dat zijn vooral de veren van kippen en andere bijproducten van gevogelte. Dat laatste kan het risico met zich meebrengen dat het in die regio gangbare vogelgriepvirus ook in de vissector terecht komt.

Wanneer de vis dan eindigt in een file, krijgt deze panga tot slot een injectie met een pentanatriumtrifosfaatoplossing. Die bedraagt maar liefst tussen 10 – 20% van het gewicht van de filet. De Pangafilet wordt daardoor zwaarder (en brengt meer op) plus zorgt dat hij langer bewaard kan worden.

En denk nou niet dat dit proces de viskwekers echt rijk maakt; een maximum maandinkomen van US$ 50,- is gewoon. Er is ook hier weer een soort feodaal systeem ontstaan. Langs de oevers van de Mekong krijgt de arme viskweker het vissenvoer ‘in bruikleen’ geleverd en in ruil daarvoor neemt de leverancier van het voer na zo’n 180 dagen de vissen af tegen een minimale vergoeding; per persoon komt dat neer op een inkomen rond de armoedegrens.

Hoe de Panga de Mekongdolfijn de nek omdraaide..
De kweek van pangasius heeft sterk bijgedragen tot het verdwijnen van de populatie van irrawaddydolfijnen (orcaella brevirostris) in de Mekong. Er zouden er nog hooguit zo’n 50 in leven zijn. De dolfijnen zijn bijna allemaal gestorven als gevolg van een bacteriële infectie, waarschijnlijk afkomstig doordat ze in aanraking kwamen met de kweekkooien. Die ziekte is op zich niet dodelijk, behalve wanneer het immuunstelsel van de dieren aan werd getast. En dat bleek het geval: bij de autopsie van dode dolfijnen troffen onderzoekers toxische niveaus van pesticiden (vooral DDT!) en PCB’s aan.

Vorig jaar werd in de VS een lading Panga-filet onderschept van 4.545 ton; dat is dus 4,5 miljoen kilo.. Op de verpakkingen stonden namen van duurdere vissen zoals tongfilet, kabeljauw en zeebaars: alles behalve ‘Panga’ dus. Het kopstuk achter de zwendel werd gepakt en de man is inmiddels veroordeeld tot ruim 5 jaar cel. Maar natuurlijk is deze vangst niet meer dan het topje van de ijsberg.

Dan het verhaal van de Tilapia..
Tilapia is oorspronkelijk Afrikaans, maar nu wordt hij voornamelijk ook in Azië gekweekt. Vooral in Zuid-China, Indonesië en Bangladesh, waarbij deze visvangsten, of beter -oogsten, grotendeels richting Amerika gaan. Maar ook in Europese supermarkten duikt de Tilapiavis steeds vaker op. Het grootse probleem met Tilapia zijn hormonen, omdat alleen de mannetjes van deze Tilapia bruikbaar zijn om verwerkt te worden. En wat geschiedt er als wonder aldaar..?

De vrouwtjes worden op jonge leeftijd tot mannetjes gemaakt… Voila.. En dat kan natuurlijk alleen door het toedienen van grote doses Testosteron. En zoals we inmiddels weten kan een teveel aan testosteron onder meer leiden tot borstkanker. Tilapia wordt ook wel “strontmond” genoemd door z’n kwekers. De vis is de kampioen in het eten van zijn eigen uitwerspelen; hij consumeert tot zes keer meer uitwerpselen dan dat hij er zelf produceert.

Wat eet je dan wel voor vis..??

Dit verhaal hierboven hoeft je niet af te schrikken. Het valt in het citaat van Ghandi, dat luidt: ‘Er is genoeg op deze Aarde voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht.’
Wanneer je van vis houdt, kun je ook best vis eten. Er zijn verschillende soorten vis, die volop floreren in de grote zeeën en bijzonder smakelijk zijn. We noemen er hieronder zomaar 10 op. Belangrijker is echter dat je je bewust gedraagt, ook op dit vlak. Laat die Panga en Tilapia gewoon links liggen. Als de keuringsdienst het niet doet, doe je het zelf..

Er is een app van Seafood Watch, die continue wordt ge-update met recente informatie over vissatanden en actuele ontwikkelingen. In deze app worden veel zaken ‘meegerekend’, zoals de rol van een specifieke vis in het eco-systeem, bijvangst en de invloed van de specifieke vis op de menselijke gezondheid.

Een duurzame aanrader is ook de Marine Stewardship Council. Dit is een organisatie die werkt met duurzame zeevangst. Ze worden echter wel beschuldigd van het ‘blauwwassen’ van visvangsten, die geschieden door organisaties die niet precies aan hun standaard voldoen..! Maar het is vooralsnog beter dan niets, net zoals dat geld voor het FSC-hout.

Deze 10 soorten vis zijn vooralsnog duurzaam beschikbaar.

1. Baramundi
2. Gestreepte zeebaars
3. Pompano (uit Florida)
4. ‘Geoduck’ schelpen
5. Hoki (uit Nieuw Zeeland)
6. Garnalen uit de Atlantische oceaan o.a.
7. Albacore tonijn (o.a. verkrijgbaar bij Marqt)
8. Sardientjes uit India en de Grote Oceaan
9. Atlantische oceaan haring. Weer helemaal terug.
10. Argentijnse inktvis