Seks, leugens en medicijnen..

Over auteur Ray Moynihan
Moynihan, geboren en getogen in Australie, werd gezondheids- journalist, die de nodige prijzen zou gaan winnen. Hij werd schrijver, documentaire-filmmaker en academisch onderzoeker met een wereldwijde reputatie. Daarnaast is hij tevens docent aan de universiteit van Newcastle. Zijn in 2005 verschenen boek ‘Selling Sickness’ is inmiddels vertaald in 12 talen..!

Samen met co-auteur Barbara Mintzes, assistent-hoogleraar aan de Universiteit van British Columbia in Canada, werkte Ray Monihan aan zijn nieuwst boek, over de creatie van een nieuwe ‘angst’-ziekte, waarbij het seksueel disfunctioneren van vrouwen de boventoon voert. En natuurlijk heeft de farmaceutisch industrie bij dit pilletje weer een kwaal gevonden…

* * *
x

Over het boek ‘Seks, leugens en medicijnen’
x

Prof. dr. Trudy Dehue – auteur van ‘De depressie-epidemie’

x

Dat te weinig zin in seks een stoornis is, kan een opluchtende gedachte zijn − zeker in tijden van hoge eisen aan goed functioneren. Verkopers van lustverhogende medicijnen spelen graag op die opluchting in. Moynihan en Mintzes betogen echter dat werkelijk of vermeend tekort aan seksuele belangstelling ook anders valt te bezien. Zou de dagelijkse prestatiedruk velen niet naar slaap doen verlangen in plaats van in bed te moeten voort presteren, zodat er van een stoornis geen sprake is?

Leggen we de lat voor voldoende seks misschien ook te hoog? Dergelijke kwesties van definitie maken dat dit boek niet alléén over seks gaat en ook niet alleen over farmaceutische bedrijven. Het boek verheldert tegelijk dat wetenschappelijke feiten onvermijdelijk op definities zijn gebaseerd.

• Want wie bepaalt wanneer een (biologisch) kenmerk een stoornis moet heten?
• En welke verdere definitie daarvan zit vervolgens verwerkt in diagnostische tests?
• Als een bevolkingsonderzoek met opmerkelijke cijfers komt, volgens welke maatstaven telden de personen in de getrokken steekproef dan als gestoord?

Ray Moynihan en Barbara Mintzes zijn wereldwijd gerespecteerde specialisten in het uitpluizen van dit soort kwesties. Vrouwelijke seksuele disfunctie is in dit boek hun centrale voorbeeld. Maar dezelfde kwesties zijn aan de orde bij bijvoorbeeld depressie, autisme of ADHD. Menselijke besluitvorming moet ook daarbij aan de feiten vooraf gaan. Dat vraagt om waakzaamheid, zeker bij onderzoekers met financiële belangen bij bepaalde resultaten. Op even toegankelijke als indringende wijze laat dit boek daar het belang van zien.

De hoofdpersonen in deze bedrijfsthriller zijn de gigantische wereldwijde farmaceutische bedrijven, artsen en psychologen die met hen samenwerken en de critici die hun best doen om de kluwen van medische wetenschap en marketing te ontwarren en die van mening zijn dat de nieuwe seksuele ziekten een misleidende en gevaarlijke afleiding zijn van de werkelijke problemen in seksuele relaties.

Met de bewering dat bijna een op de twee vrouwen zou lijden aan ‘vrouwelijk seksueel disfunctioneren’ staan enkele van de meest winstgevende bedrijven op deze planeet in de startblokken om de diepste angsten van vrouwen te misbruiken in de hoop nieuwe afzetmarkten van miljarden dollars aan te boren.

Afgezet tegen de grote culturele tegenstellingen van onze tijd – toenemende seksuele vrijheid tegenover schijnbaar toenemende seksuele angst – onderzoekt Seks, leugens en medicijnen op overtuigende wijze wat er werkelijk gebeurt als de wereld op het punt staat kennis te maken met de ‘roze’ Viagra.

Ray Moynihan laat zien hoe de medicijnindustrie niet alleen het wetenschappelijk onderzoek sponsort, maar in sommige gevallen zelfs helpt met het creëren van nieuwe medische aandoeningen. Zijn onthullingen zijn zowel fascinerend als beangstigend.

x

x

* * *

Deel van de inleiding van het boek

door Ray Moynihan
X

Het resultaat van de huidige samenwerkingsverbanden tussen universiteiten, artsen, overheden en farmaceutische industrie, kortom van mensen met verschillende opinies, levert de personen met bijzondere meningen invloedrijke platforms op. Bepaalde stemmen worden versterkt door persberichten van bedrijven en artikelen in medische tijdschriften, via belangrijke presentaties op wetenschappelijke conferenties en voorlichtingsseminars en door de honderden miljoenen, die spoedig uitgegeven zullen worden door de farmaceutische bedrijven aan reclame voor de nieuwe medicijnen.

Het cumulatieve effect zou volgens de mensen, die deze relaties bestuderen, heel goed een systematisch vooroordeel ten gunste van deze medicijnen kunnen opleveren in de hedendaagse medische wetenschap en een overduidelijke verdraaiing in het bredere publieke debat, in dit geval over seks, kunnen veroorzaken.

Het andere duidelijke probleem is het feit, dat de patiënt zelf te vaak buiten beeld blijft. Maar al te vaak wordt de wereld van onze toonaangevende medische experts vergemakkelijkt door de vrijgevigheid van de farmaceutische industrie, waarbij het vriendelijke marketingpersoneel constant de rekening voor de uitgaven voor eten, drinken en reizen verblijfskosten van de dokter betaalt.

Te vaak vinden de wetenschappelijke debatten over hoe men de seksuele problemen moet begrijpen en behandelen plaats in restaurants of collegezalen, die betaald worden door diegenen, die een financieel belang hebben in het verbreden van de reikwijdte van een ziekte of het beperken van het aantal oplossingen om hem te behandelen. Naast het financieren van veel van de onderzoeken, vragenlijsten, seminars en conferenties, hebben de farmaceutische bedrijven ook veel aan ouderwets medicijnonderzoek gedaan.
Ze hebben veel verschillende soorten medicijnen onderzocht om te proberen de seksuele problemen van vrouwen op te lossen; ze hebben geprobeerd om meer bloed naar de genitaliën te laten stromen, het testosteronniveau te verhogen of om de zogenaamde chemische onbalans in de hersenen te corrigeren.

Een gedegen zoektocht door de medische literatuur laat zien, dat de  industrie veel medische studies heeft gefinancierd, inclusief uitgebreid placebo-gecontroleerd onderzoek, waar duizenden vrouwen over de hele wereld aan mee hebben gedaan. Maar uiteindelijk lijkt het langverwachte afrodisiacum voor vrouwen toch een ongrijpbare fantasie te blijven.

De industrie is gestuit op een onverwachte vijand, verrassend genoeg in de vorm van een van zijn eigen pillen. De nederige placebo, of neppil, blijkt overeind te blijven in de door de bedrijven gefinancierde onderzoeken van medicijnen en veroorzaakt grote consternatie in de contreien van de medische macht. Het blijkt dat voor veel vrouwen, die lijden aan seksueel disfunctioneren, een neppil net zo goed werkt om hun seksleven iets te verbeteren als het officiële medicijn.

De plannen die vervolgens uitgebroed werden om die neppil eens en voor altijd te verslaan, vormen nog weer een andere fascinerende draad in het verhaal van het creëren van deze nieuwe ziekte. Maar de neppil is niet het enige probleem voor hen, die gewone seksuele problemen willen afschilderen als seksuele ziekten. De campagne die in het leven is geroepen door Leonore Tiefer en haar feministische collega’s, heeft snel aandacht getrokken over de hele wereld, met veel publiciteit en media-aandacht, met een eigen voorlichtingsprogramma voor gezondheidsdeskundigen en heeft invloedrijke vrienden gewonnen binnen de belangrijkste stroming binnen de gemeenschap van het seksonderzoek.

Wat is begonnen als een guerrillaoorlog is een complete veldslag geworden over de manier waarop we omgaan met wat er zich afspeelt in onze slaapkamers. Maar sceptisch zijn over marketingboodschappen wil niet zeggen, dat we seksuele problemen moeten negeren, die opgelost kunnen worden door er aandacht aan te schenken. Pijn die verband houdt met seks, komt bijvoorbeeld veel voor en kan veel problemen veroorzaken.

Zoals veel vrouwen maar al te goed weten, kan hulp zoeken voor zulke problemen − ook bekend als dyspareunie of vaginisme − een enorme uitdaging zijn, want op sommige plaatsen weet men maar heel weinig over de oorzaak en de mogelijke oplossingen.
Jammer genoeg richt het huidige, met veel publiciteit omgeven onderzoek, van de farmaceutische industrie zich voornamelijk op de problemen van lust en opwinding, omdat men verwacht dat deze klachten beter te behandelen zijn met medicijnen. Op een bepaalde manier gaat ‘Seks, leugens en medicijnen’ minder over seks en meer over leugens en de medicijnen en over verzonnen verhalen die voortvloeien uit marketing in al zijn zichtbare en onzichtbare vormen.

Het zal vooral laten zien, hoe de industrie helpt om nieuwe normen vast te stellen en seksuele ziekten te verkopen, om zo een klimaat te creëren waarin vaak met medicijnen naar oplossingen voor seksuele problemen wordt gezocht. Het zal bewijs leveren om aan te tonen wat ook anderen al zo scherp hebben gezien: dat het doel van veel moderne marketing is ‘om mensen niet alleen ontevreden te maken met wat ze hebben, maar ook met wie ze zijn’

En het zal laten zien hoe een kleine democratische campagne dat proces aan de kaak stelt en uitdaagt. Het is een film, die geprojecteerd wordt op een enorm wereldwijd scherm, maar het zal ook de intiemste gebieden van ons leven belichten, zowel van vrouwen als van mannen.
Als we de details van dit boeiende conflict blootleggen, ontkomen we er niet aan om ook te kijken naar onze eigen seksuele situaties, de verrukking en de onzekerheid, het plezier en de pijn. Zoals Simone de Beauvoir een halve eeuw geleden al schreef in haar feministische klassieker The Second Sex, ‘in seksualiteit zullen altijd de spanning, de angst, de vreugde, de frustratie en de triomf van ons bestaan te voorschijn komen’.

‘Seks, leugens en medicijnen’ maakt zich geen voorstelling van de seksualiteit van zijn lezers. Het stelt zich in plaats daarvan de oneindige variëteit voor van de realiteit en de schoonheid van de menselijke seksualiteit. Terwijl de meesten van ons met een partner samenleven, leven velen van ons ook alleen en een belangrijke minderheid van ons is nu alleenstaand. De meesten van ons worden aangetrokken door de andere sekse, maar velen van ons worden dat niet en voor anderen staat seks gewoon niet op de agenda.

Sommigen van ons bedrijven regelmatig de liefde met een nieuwe partner, terwijl anderen het fijn vinden om soms seks te hebben in een langdurende, liefdevolle relatie. Als resultaat van onderzoeksjournalistiek biedt dit boek fascinerende inzichten in het creëren van deze bepaalde ziekte. Maar zodra je de gebruikelijke patronen van het promoten van een ziekte in de gaten hebt, zul je zien dat deze strategieën steeds vaker ook op andere plaatsen en met andere ziekten opduiken, omdat de grenzen van behandelbare ziekten onverbiddelijk opgerekt worden.

Het is belangrijk om op te merken, dat dit boek er niet van uitgaat, dat wij passieve slachtoffers zijn van deze reclamecampagne of van de vele andere machtige krachten binnen onze cultuur. In tegendeel, de uitvoerige uitleg op de volgende bladzijden is met opzet gemaakt om de lezer te informeren en sterker te maken met het oog op een aanstaande gezamenlijke aanval. Een van de voordelen van het aanboren van al deze bijzonderheden over seksuele problemen is, dat je van dichtbij ziet dat de fundering van deze ziekte niet zo betrouwbaar is. Ook merk je door het zorgvuldig lezen van de huidige medische literatuur, dat het tolereren van de connectie tussen artsen en farmaceutische bedrijven afneemt binnen de gevestigde wetenschappelijke orde zelf.

Men voelt zich in toenemende mate ongemakkelijk bij het vervagen van de grenzen tussen medicijnen en marketing. Uit invloedrijke rapporten blijkt, dat het web van financiële banden met de industrie het risico met zich mee kan brengen van ‘ongewenste invloed’ op de beslissingen van artsen en de zorg voor hun patiënten en de integriteit van wetenschappelijke studies en de objectiviteit van medische opleidingen in gevaar kan brengen.

In de tijd dat de originele Engelse versie van ‘Seks, leugens en medicijnen’ naar de drukker ging, werd er door gezaghebbende personen in de wereld van politiek en medicijnen al geroepen om een grote schoonmaakactie. Maar laten we niet op de zaken vooruitlopen. Laten we het verhaal beginnen op het punt, waarop de opwinding over de volgende miljarden-dollar-ziekte begon toe te nemen.

* * *