Gesponsord medicijn-research: bétere resultaten..???

Financiering van klinische onderzoeken en
gerapporteerde werkzaamheid van geneesmiddelen

*
SAMENVATTING
*

“Dit artikel schat het effect van financiële sponsoring van klinische studies op de gerapporteerde werkzaamheid van medicijnen, door gebruik te maken van het inzicht dat exact dezelfde paren medicijnen vaak worden vergeleken
in verschillende studies die worden uitgevoerd door partijen met verschillende financiële belangen. Ik verzamel nieuwe psychiatrische onderzoeksgegevens om te schatten dat een geneesmiddel aanzienlijk effectiever lijkt wanneer het onderzoek gesponsord wordt door de fabrikant van dat geneesmiddel, vergeleken met hetzelfde geneesmiddel dat getest wordt tegen dezelfde combinatie van geneesmiddelen, maar zonder sponsoring.
Dit verschil wordt niet verklaard door waarneembare kenmerken, maar publicatiebias is belangrijk. Preregistratie kan effectief zijn in het ondervangen van deze vertekening.”

* * *

Gesponsord medicijn-research
toont bétere resultaten..??

2024 © WantToKnow.nl/be
*

Geneesmiddelenstudies die gesponsord worden door geneesmiddelenfabrikanten hebben de neiging om een hogere werkzaamheid van geneesmiddelen te rapporteren, dan studies die niet gesponsord worden door het geneesmiddelenbedrijf, zo blijkt uit een nieuw rapport dat op 7 oktober werd gepubliceerd in het Journal of Political Economy. Daarmee vond het rapport vond een ‘sponsoringseffec’ dat de neiging heeft om gesponsorde onderzoeken te beïnvloeden in de richting van het rapporteren van een hogere werkzaamheid van medicijnen.

Of in goed Nederlands: ‘Wiens brood men eet, diens woord men spreekt’. Of een tandje heftiger: de industrie (BigPharma) bestelt een ‘wetenschappelijk onderzoek’, dat haar doelstellingen ondersteunt.. Bijzonder daarbij is dat de auteur van het artikel kon geen verschillen kon vinden in onderzoeksopzet tussen studies die gefinancierd werden door farmaceutische bedrijven en studies die niet of ‘neutraal’ gefinancierd werden. Tamar Oostrom, assistent-professor economie aan de Ohio State University, zegt in haar artikel:

“Als we het sponsoringseffect zouden verwijderen, zou het verschil in werkzaamheid met ongeveer 50% afnemen. Dit effect was groter dan ik had verwacht; mijn resultaten suggereren dat gesponsorde armen van onderzoeken aanzienlijk moeten worden verdisconteerd.”

Ze zei dat het verschil in resultaten tussen gesponsorde en niet-gesponsorde onderzoeken kan zijn dat “fabrikanten meerdere onderzoeken uitvoeren en selectief die onderzoeken publiceren die gunstiger zijn voor hun medicijn.” Zelfs een klein effect van vooringenomenheid door financiering kan het gebruik van een medicijn beïnvloeden, merkte ze op.

“Als sommige resultaten van een klinische studie bevooroordeeld zijn, kan het zijn dat patiënten een voor hen minder effectief medicijn nemen, of dat ze een medicijn nemen terwijl een alternatieve behandeling beter zou zijn,”

Haar onderzoek analyseerde de gepubliceerde artikelen van 509 onderzoeken en 1.215 behandelarmen (groepen deelnemers). De meeste onderzoeken werden gepubliceerd, nádat het medicijn was goedgekeurd door de Amerikaanse FDA (Food and Drug Administration). Ongeveer driekwart van de onderzoeken had betrekking op antidepressiva, het resterende kwart op anti-psychotische medicijnen. Oostrom over haar publicatie:

“Mijn artikel is het eerste waarin het effect van financiële sponsoring op uitkomsten wordt onderzocht door een grote reeks onderzoeken waarin exact dezelfde medicijnen worden getest met verschillende financiële belangen direct te vergelijken,”

Medicijnvergelijkende onderzoeken verschillen in financiering.
Oostrom onderzocht twee hoofdtypen geneesmiddelenonderzoek:
1. geneesmiddelen die worden vergeleken met placebo’s en
2. geneesmiddelen die worden vergeleken met andere geneesmiddelen.

Ze ontdekte dat het effect van sponsoring door farmaceutische bedrijven meer uitgesproken was bij placeboproeven. Er zijn meerdere beloningen voor resultaten die gunstig zijn voor de efficiëntie van een geneesmiddel.

“Proeven waarin het medicijn van de fabrikant effectiever lijkt, worden eerder gepubliceerd”, aldus Oostrom. Deze gepubliceerde onderzoeken kunnen worden gebruikt in de marketing naar artsen. Voorschriften hebben ook de neiging om toe te nemen in reactie op gunstige klinische onderzoeken. Oostrom haalde een onderzoek uit 2023 aan dat aantoonde dat wanneer een klinisch onderzoek significant gunstig is voor een medicijn, “er een grote en onmiddellijke toename is in de vraag”.

De onderzoeken die Oostrom bekeek hadden gemiddeld 100 deelnemers, met een gemiddelde leeftijd van 42 jaar. De geslachtsverdeling was bijna gelijk, 51% van de deelnemers was vrouw.

– Een casestudie: Effexor versus Prozac –

Als voorbeeld van vooringenomenheid presenteerde Oostrom het geval van Effexor, een antidepressivum dat in 1993 werd geïntroduceerd door Wyeth Pharmaceuticals. In de daaropvolgende 15 jaar financierde Wyeth 14 gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken, waarin de effectiviteit van Effexor werd vergeleken met die van zijn rivaal Prozac. In 12 van deze onderzoeken, bleek Effexor effectiever, maar die onderzoeken, werden alleen door Wyeth gefinancierd..!! Wanneer Effexor en Prozac echter werden vergeleken met alternatieve financiering, bleek slechts één op de drie onderzoeken Effexor effectiever te maken. Oostrom hierover in haar artikel:

“Elk van deze onderzoeken is een dubbelblinde RCT waarin exact dezelfde twee moleculen worden vergeleken en dezelfde standaarduitkomsten worden onderzocht,”

Meningen van experts over vooringenomenheid in onderzoek
Dr. Chad Savage, specialist interne geneeskunde en oprichter van YourChoice Direct Care, zegt hierover, dat dit onderzoek bevestigt, dat de financiering van onderzoeken een grote invloed heeft op het ontwerp en de resultaten ervan. Iets wat natuurlijk van wetenschappelijk oogpunt en vanuit het bevolkingsveiligheidsprincipe zéér onwenselijk dient te zijn! Savage hierover:

“Er zijn in de loop der jaren meerdere pogingen gedaan om dit effect tegen te gaan, zoals het eisen van financiële informatie van auteurs, maar geen enkele is erin geslaagd om de vooringenomenheid die kan bestaan volledig uit te bannen. Deze vooringenomenheid komt vaak voort uit de zelfbehoudinstincten'(=overlevingsinstinct) van onderzoekers, die constant op zoek zijn naar financiering of gewoon mogelijk werkloos dreigen te worden.

Dit probleem oplossen is een uitdaging; één mogelijke oplossing is om terug te keren naar het principe van reproduceerbaarheid, een hoeksteen van de wetenschap.

Als een bevinding geldig is, moet deze reproduceerbaar zijn door middel van meerdere onderzoeken uitgevoerd door verschillende onderzoekers, met verschillende financieringsbronnen en gepubliceerd in verschillende tijdschriften.”

Volgens Dr. Peter C. Gøtzsche, professor in klinisch onderzoeksontwerp en analyse aan de Universiteit van Kopenhagen, is de vertekening in door de industrie gesponsorde onderzoeken enorm.

“In head-to-head trials waar Prozac het middel in kwestie was, verbeterden significant meer patiënten met Prozac dan in trials waar Prozac het vergelijkingsmiddel was..”

Hij haalde een onderzoek uit 2004 aan waarin systematische vertekening werd gevonden in de beoordeling van de effectiviteit van Prozac, een van de eerste antidepressiva op de markt. Prozac is de merknaam voor fluoxetine. Eli Lilly, de fabrikant van Prozac, en ook Pfizer, dat nu eigenaar is van Effexor, werd voor het artikel om ommentaar gevraagd, maar daarop kwam geen reactie.

* * *