Ex-topambtenaar: ‘De vraag was niet óf we de VS in Irak zouden steunen, maar welke argumentatie we daarbij zouden verzinnen.’

“Op basis van onze posities en belangen stond vooraf al vast dat we de VS zouden steunen. We hebben alleen naar een passende redenering gezocht.” Zo is het gegaan, volgens voormalig topambtenaar Hans Siepel (50). Maar hij zegt dat dit niet alleen zo werkt bij dossier Irak: “Zo gaat het bij vele dossiers in Den Haag.” Eindelijk een overheidsinsider die een boekje open doet over de gang van zaken binnen onze overheid.

En Siepel heeft kennis van zaken; hij was van 1997 tot 2005 plaatsvervangend directeur Voorlichting bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Zijn ongezouten kritiek op de heersende bestuurscultuur is niet zonder consequenties verlopen. Het kostte hem zijn baan. Maar wat wil je? ‘De communicatietop is een gesloten front.’

Interview afgenomen door Elianne Kuepers, lees het hier.
Tessa Koop heeft een compilatie gemaakt van de high lights en haar eigen interpretatie toegevoegd.

“’t Is een gezelschap oude hogepriesters, verstokt vasthoudend aan ‘eigen waarheid’.

Zoals katholieken dat doen, terwijl ondertussen de kerken leegstromen.”

Siepel vertelt openhartig over zijn ervaringen met overheidscommuncatie in het interview met Elianne Kuepers op Republic.nl. Daarbij neemt hij duidelijk geen blad voor zijn mond. Een echte luis in de pels van de overheid, zo blijkt want zijn positie werd onhoudbaar in 2003, aan de vooravond van de Irak-oorlog. Hij vertelt:

“Ik was voorzitter van de strategiegroep-Irak en werkte voor het kabinet aan de communicatie rond de naderende strijd. Ik vond dat het kabinet in haar standpuntbepaling rekening moest houden met de weerstand in de samenleving. Maar de regering bewandelde alleen de institutionele kaders. En dat was Amerika steunen. Dat deden we altijd, dus dit keer ook. De vraag was niet óf we de VS in Irak zouden steunen, de vraag was welke argumentatie we daarbij zouden verzinnen. Mijn punt was dat ik die argumentatie transparant wilde maken voor de burgers. Tot mijn verbazing werd die visie goedgekeurd, maar volgens mij heeft daar toen niemand echt goed naar gekeken. Kort daarna heeft het kabinet zich ongetwijfeld gerealiseerd wat er in mijn notitie stond en besloten dat dat natuurlijk niet kon.”

Ik vond dat het kabinet in haar standpuntbepaling rekening moest houden met de weerstand in de samenleving. Maar de regering bewandelde alleen de institutionele kaders. En dat was Amerika steunen. Dat deden we altijd, dus dit keer ook.

‘We hebben naar een passende redenering gezocht’

Waarom niet, vraagt Elianne in dit interview. Siepel: “Het is nu eenmaal bijzonder vreemd, en daarom begrijp ik dat een onderzoek voor sommigen bezwaarlijk is, om inzichtelijk maken dat de hele besluitvorming vooraf al vaststond. Dat het niet ging, zoals in een volwassen democratie wordt verondersteld, om hoor en wederhoor en argumentatie. Je kunt niet zeggen: Beste mensen, op basis van onze posities en belangen stond vooraf al vast dat we de VS zouden steunen. We hebben alleen nog naar een passende redenering gezocht.”

‘Niemand kan die cultuur veranderen’

Hij vervolgt: ‘Zo is het gegaan. En niet alleen bij dit dossier, zo gaat het bij vele dossiers in Den Haag. En de afdelingen Voorlichting leveren daar een bijdrage aan. Door dossiers binnen te houden, niet transparant te willen zijn. Ik heb heel lang gedacht, gehóópt, dat in gevallen van oorlog en vrede een ander accent gezet zou kunnen worden. Maar dat is niet zo.

Uiteindelijk gaat het in Den Haag altijd over de institutionele werkelijkheid die voorschrijft dat het spel gespeeld wordt als het altijd wordt gespeeld. Dat is achteraf gezien misschien wel de belangrijkste les die ik geleerd heb. Die cultuur, die bestuurscultuur is zó dominant dat een individu dat verandering wil brengen daar nooit slaagt. Het maakt niet uit of je plaatsvervangend directeur Voorlichting bent, of secretaris-generaal, of minister. Niemand kan die cultuur veranderen, want die cultuur is krachtiger dan het individu zelf.”

Dat is achteraf gezien misschien wel de belangrijkste les die ik geleerd heb. Die cultuur, die bestuurscultuur is zó dominant dat een individu dat verandering wil brengen daar nooit slaagt. Het maakt niet uit of je plaatsvervangend directeur Voorlichting bent, of secretaris-generaal, of minister. Niemand kan die cultuur veranderen, want die cultuur is krachtiger dan het individu zelf.

‘De burger is volwassen geworden’

Siepel vindt overheidscommunicatie tot public relations verworden: “Ministers worden gigantisch geprofileerd, burgers worden overspoeld met Postbus 51-campagnes, er heerst een verschrikkelijke kramp rond de eenheid van kabinetsbeleid en het heeft allemaal totaal geen zin. De burger is volwassen geworden. Hij heeft toegang tot allerlei informatie en informatiebronnen en beslist zélf welke bronnen hij vertrouwt.”

Ik (Tessa Koop) moet in dit verband denken aan het boek ‘De communicatieoorlog. Hoe de politiek de pers in haar greep probeert te krijgen’ door Frits Bloemendaal, chef redactie bij persbureau GPD. Een boek ‘geboren uit verontwaardiging’, zoals Bloemendaal in zijn voorwoord schrijft.

Bloemendaal: “Er is bij de overheid onmiskenbaar een andere wind gaan waaien. De pers wordt niet gezien als een waakhond van de democratie, maar als een bedreiging ervan. Ze is voor de overheid op zijn best een noodzakelijk kwaad.” Van invloed hierop zijn de politieke campagnes in de VS en Engeland, ook in Nederland heeft imagomanagement in de politiek aan belang gewonnen.

De overheid houdt informatie achter en probeert de media op allerlei manieren te controleren. Dat overheidsinformatie wordt gemanipuleerd bevestigd in feite ook Siepel in dit interview.”

‘Waarom zou je niet transparant zijn?’

Ik was tijdens het lezen van dit interview met Siepel aangenaam verbaasd. Eindelijk een insider die vertelt wat zogenaamde ‘complotdenkers’ altijd al zeggen. Namelijk dat alleen een kleine machtselite hoog in de top pas echt weet wat er speelt. Alleen het ultieme bewijs daarvoor sijpelt langzaam door, via mensen zoals o.a. Siepel. Hij zegt: “Er is maar één bestuur, één overheid, één politiek systeem. Burgers kunnen het nergens anders proberen. Dus de overheid kan betrekkelijk lang overleven in een wereld waarin niemand nog vertrouwen in haar heeft, omdat ze monopolist is op de publieke markt.” Maar ik vraag me dan af: wie is die overheid precies?

Siepel vraagt zich hardop af: ‘”Waarom zou je niet transparant zijn?” Nou Siepel, wat u net zei over de communicatietop, dat het een gesloten front is. Dat geldt ook voor de politieke top. Het is als het ware – om uw woorden te gebruiken – Een gezelschap oude hogepriesters dat verstokt vasthoudt aan hun eigen waarheid. Het WTK-team is na jaren van intensief onderzoek tot het unanieme inzicht gekomen dat:

1. Er zijn invloedrijke en machtige families (‘de illuminati’).
2. Belangrijke beslissingen worden vaak binnen geheime genootschappen genomen (Bea en Bilderberg?!)
3. Het ultieme doel is één wereldregering, één wereldleger, één wereldeconomie.
4. De mensheid wordt wereldwijd onderdrukt en gemanipuleerd.

Openheid over Irak

En uw bekentenis bevestigt deze veronderstelling eerder, dan dat het wordt ontkracht. Dat wil trouwens niet zeggen dat we als mens aan ons lot zijn overgelaten. Ik ben zelf van mening dat het tijd wordt om het heft weer in eigen handen  te nemen. Daarom vind ik het ook goed dat er rondom deze kwestie een burgerbeweging is ontstaan zoals Openheid over Irak.

Daarbij – en dat zegt ook Siepel in dit interview: “Kijk naar de financiële crisis. Die leert ons dat sommige systemen na verloop van tijd hun eigen einde vinden.”  Ik denk dat ook het politieke systeem op haar grondvesten staat te schudden. Alleen zijn er mensen nodig zoals jij en ik om het proces te versnellen. Dus wil je de burgerbeweging Openheid over Irak steunen, klik dan hier.

Met elkaar kunnen we bouwen aan een betere toekomst voor ons allemaal.

Gerelateerde artikelen over de Irak-kwestie op WantToKnow:

Pinokkio uhhh premier: ‘Wij hebben niets te verbergen’
Buitenlandse Zaken hield kritisch Irak-advies achter
Waar media over zwijgen: 1,3 miljoen doden door Irak-oorlog!
Wijffels wil alsnog Irak-onderzoek
Kamervragen: waarom politieke steun aan Irak?
Nederlander vindt Irak belangrijker dan kredietcrisis