x
x
Verslag van een kroning, of:
x
‘De terugkeer van de koning,
x
maar wat gebeurt er met de koningin?’
x
2013 © Ton van der Kroon
x
Op de Dam leek alles volgens plan te verlopen: de banieren met het mooie nieuwe logo, dat je zowel als WA kan lezen, en als WM – Willem Alexander en Maxima – hingen aan alle gebouwen. De pers-stellage werd opgebouwd, de generale repetitie vond plaats op de dag voor de kroning, en vanaf dat moment hing ook de vlag op het paleis uit, ten teken dat de koningin in ‘ huis’ is. Wat kon er nog mis gaan?
Op de ochtend van de kroning was ik al vroeg op..
Ik ging naar zolder om de vlag, die ik deze week gekocht had,op te hangen. Daarna besloot ik met Sandra om al vroeg naar de Dam te gaan, nu het nog rustig was. Daar hadden zich al wat mensen verzameld, maar het was goed te doen. We besloten om een eerste rondje door de nog stille stad te maken op zoek naar koffie en ontbijt en later terug te keren. Om tien uur keerden we terug naar de dam en er bleek nog steeds genoeg plaats te zijn. Via de schermen konden we de abdicatie volgen, en een golf van ontroering ging door de menigte toen Beatrix haar handtekening zette. Zelfs een republikeinse vriendin die mee was pinkte een traantje weg.
Net als 33 jaar geleden, toen ik als 15-jarige de inhuldiging van Beatrix meemaakte, zag ik nu de nieuwe koning op het balkon verschijnen. Dit keer was er geen witte rookbom, maar oranje rook van feestvreugde. De hele menigte kleurde overigens oranje door de opblaasbare kronen van de ‘Staatsloterij’ die s ‘morgens waren uitgedeeld. We werden zo allemaal en beetje gekroond…
We besloten de stad te gaan verkennen en liepen richting de Amstel en de pijp, maar het viel op dat er dit jaar niet zoveel mensen waren die aan de Uitmarkt meededen, wellicht door het koude weer. Het drukst was het in het Vondelpark, dat altijd voor de kinderen wordt gereserveerd. Maar tijdens de lunchen kwam opeens het gevoel van ongemak weer bij me terug, een naar voorgevoel..
We gingen naar een vriendin waar net op dat moment de inhuldiging op Tv in de nieuwe kerk begon: Willem Alexander en Maxima kwamen via het gangpad aangeschreden en namen plaats op de troon. Willem hield een mooie speech, krachtig, zelfverzekerd en met een geweldig eerbetoon aan zijn moeder.
Maxima
Maar aan het eind ging er iets mis. Het was me al opgevallen dat hij nauwelijks contact met Maxima maakte, terwijl zij herhaaldelijk naar hem keek, naar hem uitreikte of contact zocht. Kwam het door de spanningen dat hij daar nauwelijks op in ging?
Toen sprak hij over haar en zei dat Maxima zich bewust was van de ‘beperkingen die haar rol met zich meebrachten’, en dat ze hem ondersteunde in ‘MIJN koninkrijk’. . .
Ze lachte geforceerd, en keek net zoals ze tijdens het interview op televisie had gekeken, als ‘de vrouw van..’, de tweede partij. Terwijl Willem zijn moeder uitgebreid bedankte, kwam deze Maxima er bekaaid vanaf. Het leek voorgekookt te zijn, zowel tijdens het interview als tijdens de inhuldiging: het gaat om ZIJN koningschap, het is geen duobaan, en zij ondersteunt hem. Niets geen koning en koningin, het gaat om de koning.
En Maxima? Die leek zich hier helemaal in te schikken, maar bij mij begon het gevoel van ongemak nu om te slaan in een angstig voorgevoel en pijnlijke gewaarwording. Ik had me verheugd op meer gelijkwaardigheid, naar een koning en koningin zij aan zij. Koningschap is namelijk geen ‘baan’, maar een roeping, een symbool, een levensinvulling, en juist de verbinding tussen het mannelijke en het vrouwelijke aspect zijn hierin van groot belang.
Wijsheid en actie, compassie en daadkracht, hemel en aarde..
Wijsheid en actie, compassie en daadkracht, hemel en aarde dienen beiden vertegenwoordigt te zijn. Dat is waar we nu juist de afgelopen decennia naar gestreefd hebben: het vrouwelijke gelijkwaardig aan het mannelijke. Niet meer het een boven het ander. We hebben gezien wat dat deed met Claus, die veranderde in een zoutpilaar, omdat hij zich als man niet naast Beatrix mocht manifesteren. Hij raakte letterlijk verstard in zijn rol, terwijl het een gevoelige en wijze man was.
Zoals Willem Alexander staat voor water, het element van Nederland, zo staat maxima voor vuur, voor Argentijnse passie en dynamiek. Dat vergt een nauwkeurig evenwichtig..!
In de inhuldiging in de Nieuwe Kerk was deze scheiding van mannelijk en vrouwelijk duidelijk te merken. Willem Alexander zette zijn vrouw aan de kant en stopte haar daarmee in een gouden kooitje, waar ook zijn vader in had gezeten. Hij koos voor traditie, voor continuïteit en voor een zakelijke invulling van het ambt en de monarchie. Maar daarmee sloot hij de spirituele kant, de vrouwelijke kant en de gevoelsmatige kant buiten: het gaat om de koning, niet om de koningin. het leek alsof hij dat nog eens extra wilde benadrukken, uit angst dat er wellicht een verkeerd beeld ontstond.
‘Water Willem’ en ‘Maxima Vuur’..!
Stel je voor dat zij meer invloed krijgt of populairder wordt dan hij? Ik moest denken aan de tragedie van prinses Diana in Engeland, die in dezelfde rol terecht was gekomen, en de pijn en starheid ervoer van het Britse Koninklijke huis, waar eer, traditie en het belang van de monarchie belangrijker was dan gevoel, menselijkheid en liefde.
Maar, zoals Willem Alexander staat voor water, het element van Nederland, zo staat Maxima voor vuur, voor Argentijnse passie en dynamiek. Dat vergt een nauwkeurig evenwichtig. Als het vuur te groot wordt verdampt het water, als het water te veel wordt dooft het vuur… Als beiden samenwerken krijg je stoom, beweging, kracht. De koningin is er o.a. om de koning te ontdooien..
Het sprookje van de ‘koning en het levenswater’ vertelt over een koning die ongeneeslijk ziek is en drie zoons heeft. Zijn drie zoons gaan alle drie op zoek naar het levenswater om hun vader te redden, maar de twee oudste zoons lopen vast. Ze negeren de wijze raad van een onbeduidende dwerg bij een splitsing. De een gaat rechtsaf en komt vast te zitten in een kloof, de tweede gaat linksaf en komt terecht in een lawine. (Vrije variant…) de derde luistert naar de dwerg en vindt het levenswater, waarmee hij zowel zijn twee broers als zijn vader bevrijdt.
Maxima en Alexander, een bijzonder stel..
Ik maak me zorgen over de relatie van Willem Alexander en Maxima na het zien van dit ‘kroningsritueel’, omdat ik merk dat ze zich teveel schikken naar de wetten en regels van de monarchie en het staatsrecht en te weinig naar hun eigen hart. Zoals Willem Alexander zei in zijn speech past iedere koning zich aan aan zijn tijdsgewricht. Ik denk dat de verhouding tussen man en vrouw hun grootste uitdaging wordt. Inhoudelijk zijn ze beiden zeer bekwaam en geschikt; het gaat echter om de verbinding, en daarmee de symbolisering van een hedendaagse koningschap: mannelijk en vrouwelijk. Geen matriarchaat, geen patriarchaat, maar een samenspel tussen mannelijke en vrouwelijke waarden.
Na het zien van de inhuldiging waren Sandra en ik gedeprimeerd en teleurgesteld. We gingen naar huis, spraken er over, maakten soep en rustten uit. S ‘avonds besloten we er toch weer uit te gaan en liepen door de Jordaan richting het IJ om de koningsvaart te zien. Maar wat we ook deden, overal was het IJ afgesloten met zwarte doeken en boten waardoor het zicht op het water werd ontnomen. We liepen het hele IJ langs maar nergens leek het mogelijk om naar de koningsvaart te kijken. Onze stemming werd er niet beter van.
Hoe symbolisch; we kwamen niet bij het water. Uiteindelijk keerden we terug de stad in, en gingen naar de vriendin die bij de Dam woont en ook ’s morgens mee was geweest naar de Dam. Daar aangekomen konden we op Tv het laatste stuk van de koningsvaart meemaken. De teleurstelling en de pijn van de middag verdween en we konden genieten van het uitbundige feest en het spetterende einde van deze dag. Eind goed, al goed.
De kroning was al met al een geweldig gebeuren wat Nederland internationaal weer op de kaart heeft gezet en waarin ons land excelleerde. Echt een feest voor heel het land, maar in mijn achterhoofd blijft het verhaal van de koning en koningin hangen… Hoe gaat dit aflopen..?
